न्युज अफ नेपाल, हेटौंडा।
अस्पतालमा नर्सिङ काम गर्ने आमालाई बिरामीहरुले तारिफ गरेको सुनेर डाक्टर बन्ने अठोट गरेका प्रकाशराज रेग्मी हिजोआज एक चर्चित मुटुरोग विशेषज्ञमात्र नभएर बाथ–मुटुरोगको रोकथाम र उपचारको अभियानमा सामाजिक क्षेत्रबाट नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन् ।
उनले चिकित्सा व्यबसाय एवम् समाजसेवाका क्षेत्रमा गरिरहेको योगदान अनुकरणीय त छ“दैछ, एउटा प्रतिष्ठित चिकित्सकका रुपमा स्थापित उनको जीवन हरेकका लागि प्रेरणाको ऊर्जावान् स्रोत पनि बनेको छ ।
सन् २०१९ मा विश्व मुटु महासंघबाट ‘हार्ट हिरो’ को सम्मान पाएका नेपालका उनै चर्चित मुटुरोग विशेषज्ञ डा. रेग्मीद्वारा लिखित ‘टन्सिलले बिगारेको मुटु’ नामक पुस्तक हेटौंडामा लोकार्पण गरिएको छ । डा. रेग्मीले पुस्तकमा बाथ–मुटुरोग रोकथामका संघर्ष र अनुभूतिबारे उल्लेख गरेका छन् ।
डा. रेग्मीका अनुसार बाथ–मुटुरोग गरिबी र अशिक्षाबाट प्रताडितको मुद्धा हो । यसको सबभन्दा ठूलो शिकार विपन्नतामा हुर्किएका बालबालिका भइरहेका छन् । ‘सामान्य टन्सिल रोगका कारण उत्पन्न हुने रोगबारे ९९ प्रतिशत मानिस अनभिज्ञ छन्,’ पुस्तक लेखक डा. रेग्मी भन्छन्–यो रोगबाट अशक्त बिरामी अबस्थामा जीवन बिताउनेहरु असंख्य छन् ।
जनचेतनामा अभिवृद्धिमात्र गराउने हो भने यो घातक रोगबाट हजारौं बालबालिकाको मृत्युदेखि त्योभन्दा पनि ठूलो संख्यामा अशक्त जीवन बिताउन बाध्यहरुको अबस्था फेर्न सकिने डा. रेग्मी दाबी गर्छन् । लेखक डा. रेग्मीले मुटुरोग रोकथामको उपचार गा¥हो भएकोले सरकारले यसलाई आफ्नो नीतिमा राख्नुपर्ने सुझाए ।
बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेलले पुस्तक लोकार्पण गरेका हुन् । कार्यक्रममा मुख्यमन्त्री पौडेलले डा. रेग्मीले आफ्ना अनुभवसहित स्वास्थ्य सचेतनामूलक पुस्तक लेखेको भन्दै आभार व्यक्त गरे । उनले पुस्तकमा टन्सिल र मुटुरोगका लक्षण, बच्ने उपाय, उपचार विधिसमेत उल्लेख भएकोले सबैले अध्ययन गर्नुपर्ने आबश्यकता औंल्याए ।
सामान्य पाठकका निम्ति पनि रोचक उक्त पुस्तकले सर्वसाधारणको रुचिलाई समात्दै स्वास्थ्यका गहन विषयहरु बुझाउने प्रयास गरेको भन्दै खुशी व्यक्त गरे । स्वास्थ्य सम्बन्धी ससाना कुरामा ध्यान दिन नसक्दा भविष्यमा जटिल समस्या आइपर्ने गरेको उनले बताए । स्वास्थ्य क्षेत्रमा समस्या, कमजोरी भए पनि प्रदेशको राजधानी हेटौंडामा हरेक किसिमको सेवाका लागि बाहिर जान नपरोस् भन्ने ढंगले स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम भइरहेको मुख्यमन्त्री पौडेलले दाबी गरे ।
सामान्यतया गरिबी, अल्पपोषण, सरसफाइ कमी आदि कारणले बालबालिकाको घा“टीमा संक्रमण हुन्छ । यस्तो अबस्थामा घा“टी दुख्ने, टन्सिल बढ्ने, स्वर भासिने, निल्न गाह्रो हुने, ज्वरो आदि आउने हुन्छ ।
कतिपयले नुन, तातो पानीले घरमै उपचार गर्छन् भने कतिपयलाई अस्पताल नै जानुपर्ने हुन्छ । कतिपयको घा“टी दुखाइ निको भएर पनि दोहोरिएर आउने, जोर्नीहरु दुख्ने र ज्वरो आउने हुन्छ । यसलाई बाथ–ज्वरो भनिन्छ । विशेषगरि ५ देखि १५ वर्ष उमेर समूहका बालबालिकामध्ये धेरैको मुटुको भल्भमा असर परी मुटु क्षतिग्रस्त हुन्छ । यसलाई बाथ–मुटुरोग भनिन्छ ।
नेपालमा वर्सेनी आठ सय जनाको मुटुको भल्भ फेर्नुपर्ने अबस्था छ । यसबाट हुने मुटुको रोगीलाई सरकारले निःशुल्क शल्यक्रियाको बन्दोबस्त गरिदिए पनि यसको रोकथामका पहल भने हालसम्म पनि अघि बढ्न सकेको छैन । त्यसैले यो अबस्थाको निराकरण होस् भन्ने उद्धेश्यले चिनिएका मुटुरोग विशेषज्ञ डा. रेग्मीले यस विषयलाई स्पष्ट पार्ने गरी किताब तयार पारेका हुन् ।
यस क्षेत्रमा कार्यरत् संघसंस्था, नीतिनिर्माता, सञ्चारकर्मी, चिकित्सा क्षेत्रका विद्यार्थीका लागि पनि पुस्तक उपयोगी छ । पुस्तकमा उनको प्रेरणादायी एवम् अनुकरणीय जीवनका संघर्षपूर्ण कथाहरु समेटिएका छन् । पुस्तकभित्र नेपाली समाजको चित्र छ । रोगीको वेदना छ ।
मुटु उपचार सेवा राजधानीबाहिर ग्रामीण क्षेत्रसम्म ईसीजी र इकोकार्डियोग्राफी प्रविधिसहित पु¥याउने कार्यमा डा. रेग्मीको महत्वपूर्ण योगदान छ । उनले बाथ–मुटुरोगको उपचारभन्दा थोरै पैसामा हुनसक्ने रोकथाममा जोड दिन नेपाल हार्ट फाउण्डेसनमार्फत् सशक्त अभियान थालनी गरेका थिए ।
जसअन्तर्गत् विभिन्न कार्यक्रम चलाए । त्यसमध्ये एउटा प्रभावकारी कार्यक्रम हो –बालहृदय बचाऊ कार्यक्रम । स्कुलहरुमा गएर बालबालिकाको मुटु परीक्षण गर्ने र बाथ–मुटुरोगबारे जनचेतना अभिवृद्धि गर्न प्रचारप्रसार गर्ने कार्यक्रमलाई उनले नेतृत्व गरेर नेपाल हार्ट फाउण्डेसनमार्फत् मुलुकका अधिकांश जिल्लामा पुर्याएका थिए ।