प्रताप बानियाँ, म्याग्दी ।
व्यावसायिक पशुपालनको सम्भावना बोकेको हिमाली जिल्ला म्याग्दीका युवाहरुले अब स्वदेशमै केही गर्नुपर्छ भन्दै सामूहिक लगानी गरेरै व्यावसायिक बाख्रापालन सुरु गरेका छन् । स्वदेशमा केही पनि काम पाइएन भन्दै विदेश पुगेका उनीहरुले त्यहाँ आर्जन गरेको सिप र कमाइलाई गाउँ फर्किएर लगानी गरेका हुन् ।
बेनी नगरपालिका–४, सिङ्गा डाँडाखेतका पाँचजना युवाहरु मिलेर सामूहिक लगानीमा व्यावसायिक बाख्रापालनलाई अगाडि बढाएका छन् । डाँडाखेतका महेन्द्र बानियाँ, देवबहादुर जिसी, ध्रुव कुँबर, रेशम कुँबर र रामजी कुँबरले दुई करोडको लगानीमा बाख्रापालन व्यवसाय थालेका हुन् । उनीहरुमध्ये अहिले देव जिसी साउदीअरब र रेशम तथा रामजी कुँबर दक्षिण कोरियामै कार्यरत छन् ।
एकता एग्रो रिसर्च एण्ड रिसोर्ट प्रालि दर्ता गरी गएको वर्ष भदौ महिनादेखि युवाहरुले बाख्रापालन सुरु गरेका थिए । आंशिक र पूर्ण गरी कुल दुई करोड रुपैयाँभन्दा बढीको लगानीमा व्यावसायिक रुपमा बाख्रा फर्म स्थापना गरी सञ्चालनमा ल्याइएको छ । जिल्लामै सबैभन्दा ठूलो र फरक तरिकाले सञ्चालित फर्ममा अहिले कुल १ सय ३२ वटा बोयर तथा स्थानीय जातका बाख्राहरु पालिएको फर्मका प्रोप्राइटर महेन्द्र बानियाँले जानकारी दिनुभयो ।
सुरुमा चितवनको जगतपुरबाट १६ वटा बाख्रा खरिद गरी व्यवसाय सुरु गरिएको थियो । सामूहिक लगानीको फर्ममा अहिले ५० प्रतिशत शुद्ध बोयर तथा ५० प्रतिशत खरी, जमुनापारी, बारबारी जातका स्थानीय बाख्राहरु पालिएको छ । उक्त फर्ममा अहिले ५२ वटा पाठापाठी, ४७ वटा बोका र बाँकी माउबाख्रा छन् । फर्ममा अहिले बोयर जातका ७ वटा बोकालाई बिऊँ पुँजीको रुपमा राखिएको छ ।
अहिलेसम्म फर्मबाट करिब २५ वटा बोका तथा खसी बिक्री गरिएको छ भने प्रतिकेजी जिउँदो बाख्राको मूल्य पाँचसय रुपैयाँ तोकिएको छ । यसपालीको तीज पर्वमा मात्रै ६ वटा बोका र खसी बिक्री गरिएकोमा नजिकिँदै गरेको दशैंका लागि १३ ओटा खसी–बोका बिक्री गर्ने तयारी गरिएको फर्मका सञ्चालक समेत रहनुभएका महेन्द्र बानियाँले बताउनुभयो ।
व्यावसायिक रुपमा सञ्चालित बाख्रापालनका लागि जग्गा खरिदमा एक करोड र बाख्रा खरिद तथा संरचना निर्माण गर्न एक करोड रुपैयाँ लगानी भएको फर्मका अर्का सञ्चालक ध्रुब कुँबरले जानकारी दिनुभयो । त्यस्तै फर्ममा पालिएका बाख्रालाई घाँस खुवाउनका लागि चारवटा साइलेज (घाँस राख्ने खाडल) निर्माण गरिएको छ । उक्त साइलेजमा वर्षात्को समयमा काटेको घाँस नुन छर्किएर हावा नजाने गरी राख्ने र जाडो याममा बाख्रालाई खुवाउने तयारी छ ।
यसरी खाडलमा राखिएको घाँस ४५ दिनपछि डेढ वर्षसम्म खुवाउन मिल्ने युवाहरु बताउँछन् । डाँडाखेतका युवाहरुले सुरु गरेको बाख्रापालन व्यवसायका लागि १० रोपनी जग्गा बन्धकीसहित ८० रोपनी जग्गा खरिद गरी ५ रोपनीमा संरचना मात्रै निर्माण गरिएको छ भने बाँकी जग्गामा घाँस खेती लगाइएको छ । बाख्रालाई घाँस खुवाउन वर्षेघाँसअन्तर्गत सुडान, मकै, बोडी, स्याल्टुङ, बहुवर्षे घाँसतर्फ सुपर नेपियर, चुम्बा सेतोरिया, मलासो रोपिएको छ ।
यसैगरी डाले घाँसतर्फ कोईरालो, ईपिल–ईपिल, रायखन्यु, कुटमिरो, फोस्रो, अम्लिसो, खनिउ, बकाईनो, टमिलो, निमारो, टाँकीलगायत स्थानीय जातका घाँस खेती लगाइएको फर्मले जनाएको छ । स्वदेशमै केही गर्ने योजनासहित स्थापना गरिएको एकता एग्रो रिसर्च एण्ड रिसोर्ट प्रालिले दुईजना महिलालाई रोजगारीको अवसर समेत दिलाएको छ ।
अहिले फर्ममा बाख्रालाई घाँसपात काट्ने, दानापानी खुवाउने र सरसफाइलगायत काम गर्नका लागि उनीहरुलाई रोजगारी दिइएको हो । गाउँमै रोजगारीको अवसर पाएपछि उनीहरु धेरै खुसी भएका छन्भने फर्मले मासिक रुपमा दश/दश हजार रुपैयाँ तलबभत्ता दिने व्यवस्था गरेको छ । आगामी दिनमा व्यवसायको क्षमता विस्तार गरी थप रोजगारी समेत सिर्जना गर्ने युवाहरुको योजना छ ।
व्यावसायिक बाख्रापालनका लागि युवाहरुले राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको म्याग्दी शाखामार्फत २२ लाख रुपैयाँ ऋण स्वीकृत भएकोमा १० लाख रुपैयाँ लगेर लगानी गरेका छन् । यसैगरी बेनी नगरपालिकाले चालु आर्थिक वर्षमा युवा तथा व्यावसायिक कृषकहरुलाई अनुदान, बिऊँपुँजी, कृषि औजार सहयोग तथा तालिम गोष्ठीका लागि कृषितर्फ ६० लाखभन्दा बढी र पशुतर्फ २९ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरेको बेनपा–४, सिङ्गाका वडा अध्यक्ष गोविन्द पौडेलले बताउनुभयो ।