वासिङटन (एजेन्सी)
अमेरिकी राष्टपति डोनाल्ड ट्रम्पले जलवायु परिवर्तन मुद्दामा भएको सम्झौतामा रहने वा अलग हुने भन्ने विषयमा अर्को हप्ता निर्णय दिने भएको छ ।
हालैका दिनमा अमेरिकाका सहयोगी देशमा ट्रम्पमाथि यस मामिलामा ठुलो दबाव परेको देखिन्छ । विश्वका सात प्रमुख आद्योगिक देशको संगठन जी–७ को बैठकपछि ट्रम्पले पेरिस सम्झौतामा अन्तिम फैसला वासिंगटन फर्केपछि लिने उल्लेख गरेको छ ।
अमेरिकी राष्टपति ट्रम्प इटालीको सिसलीमा भइरहेको जी ७ समुहको सम्मेलनमा शनिबार बाँकी ६ देशले उठाएको जलवायु सम्झौतालाई लिएर बिना कनै प्रतिबद्धता बाहिरिएका थिए ।
यसअघि ट्रम्पले पेरिसमा जलवायु सम्झौताबाट अलग्ग हुने धम्की दिइसकेका थिए । ट्रम्पले जलवायु परिवर्तनमा भएको पेरिस सम्झौतालाई धोको संज्ञा समेत दिइसकेका छन् । ट्रम्पले अहिले पनि उक्त सम्झौतालाई लिएर उनको स्थिति पहिलाको जस्तै भएको संकेत दिइरहेका छन् । जी ७ सम्मेलनमा जलवायु परिवर्त सम्झौतामा अमेरिकी अनिश्चितताका कारण ट्रम्पका लागि असहज स्थिति उत्पन्न भएको थियो ।
पेरिस सम्झौता विश्वको पहिलो ब्यापक जलवायु परिवर्तन सम्झौता हो । यो सम्झौतामा विश्व भरिका नेताहरु बीच सन् २०१५ मा सहमति बनेको थियो । उक्त सम्झौता अनुसार विश्व औषत तापमान बृद्धीलाई दुई डिग्री सेस्लियसभन्दा कम राखिने छ । यसका लागि विश्व भरिका देशले कार्बन उत्सर्जनमा कमि ल्याउने प्रतिबद्धता ब्यक्त गरेका थिए ।
यो सम्झौता अमेरिका र चीन लगायत ५५ देशले सहमति दिएपछि प्रभावमा आएको हो । ती देश विश्वको कुल कार्बन उत्र्सजनको ५५ प्रतिशत उत्सर्जित गर्छ । अमेरिकाको तर्फबाट सन् २०१६ सेप्टेम्बरमा बाराक ओबामाले यसमा हस्ताक्षर गरेका थिए । जी ७ सदस्य राष्ट अमेरिका यो सम्झौतामा अडिग रहुन् भन्ने चाहेका छन् । चीनपछि अमेरिका सबैभन्दा बढी हरितगृह ग्यास उत्सर्जन गर्ने देश हो । ट्रम्पले राष्टपति चुनावमा प्रचारका क्रममा अमेरिकी मतदाताहरुसँग आफु सत्तामा आएमा उक्त अन्तराष्टिय सम्झौतासँग अलग्ग हुने आश्वासन दिएका थिए । उनले यो सम्झौता अमेरिकाको राष्टिय हितमा नभएको बताएका थिए । उनले कोइला उद्योगलाई बलियो बनाउने प्रतिबद्धता ब्यक्त गरेका थिए ।
विजुली उत्पादनमा कोइलाको प्रयोगले धेरै कार्बन उत्सर्जन हुने गर्छ । यद्यपी ट्रम्प कोइला उद्योगमा उत्पादनलाई बढावा दिएर रोजगारी उत्पन्न गर्न चाहन्छ । उनले जलवायु परिवर्तनको कारणलाई लिएर पनि आसंका ब्यक्त गरेका थिए । ट्रम्पले यसलाई चीनको प्रायोजित प्रोपागान्डा भएको बताएका थिए ।
यद्यपी ट्रम्पका लागि जलवायु परिवर्तन सम्झौताबाट पछाडी हट्नु जोखिमपुर्ण हुने विश्लेषकहरुको भनाइ छ । यसले विदेशमा अमेरिकी सहयोगी देशहरुको माझमा उनको लोकप्रियता कमी हुने मात्र नभई देश भित्रपनि कठिनाइको सामना गर्नु पर्ने जनाइएको छ ।
सिसली सम्मेलनमा ट्रम्पको ब्यवहार बाधक रह्यो । ट्रम्प यो पहिलो पटक जी ७ समुहका नेताहरुसँगको बैठक हो । अमेरिकी राष्टपति आफनो विचारका कारण सम्मेलनमा अगग्ग देखिन पुगेका थिए । जलवायु परिवर्तन सम्झौतामा कायम रहने प्रतिबद्धता जनाउन ट्रम्प अनिच्छुक देखिएका थिए ।
जर्मनीका चान्सलर एन्जेला मर्केलले असन्तुष्टी देखाउँदै सिसलीमा पत्रकारसँग भेन– यदि अत्यन्त असन्तोषजनक नभन्ने हो भने पनि जलवायुमा पुर्ण वार्ता अत्यन्त कठिन थियो ।
यदी अमेरिका यस सम्झौताबाट अलग्ग भयो भने अन्य देशले पनि त्यही बाटो लिन सक्ने डर रहेको छ । अमेरिका यो सम्झौताबाट हट्नासाथ यसको असर पनि कम हुनेछ किनभने उ धेरै कार्बन उत्सर्जक देश हो । तर अमेरिकाले जे गरपनि युरोपेली युनियन, भारत र चीनले उनीहरु पेरिस सम्झौतामा संकल्पबद्ध रहेको जनाइसकेका छन् । यो मामिलामा ट्रम्प आफनै देशमा पनि अलग्ग पर्न सक्ने देखिएका छन् । न्युयोर्क र क्यालिफोर्नियाले यसअघि नै ट्रम्पको समर्थन विना नै जलवायु परिवर्तनसँग लड्ने प्रतिबद्धता ब्यक्त गरिसकेका छन् ।