सलिम अन्सारी, प्यूठान
जिल्लामा सञ्चालित बिभिन्न खानेपानी योजनाका लागी चालु आर्थिक बर्षमा करोडौ रुपैयाँ खर्च भएको छ ।
जिल्ला खानेपानी तथा सरसफाइ डिभिजन कार्यालयका अनुसार साना तथा मझौला र ठुला खानेपानीका लागी झण्डै ९ करोड बजेट लगानी गरिएको हो ।
नेपाल सरकारले खानेपानीको पहुँच बिस्तारका लागी यो बर्षमा ८ करोड ८८ लाख ४८ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । क्रमागत र नयाँ ७५ वटा खानेपानी योजनामा विनियोजित रकम खर्च गरिएको हो ।
आगामी आर्थिक बर्षमा जिल्लामा नयाँ ४१ खानेपानी आयोजना शुरु गर्न लागिएको खानेपानी डिभिजन कार्यालय प्रमुख ग्रिष्म थापाले जानकारी दिनुभयो । गत बर्ष र त्यस अघि सुरु गरिएका ३४ खानेपानी आयोजना निर्माणाधिन अबस्थामा छन । यो बर्षको असार मसान्त सम्म जिल्लामा सँचालित तिन वटा खानेपानकिा योजना निर्माण भइसक्ने उहाले बताउनुभयो ।
नेपाल सरकारले खानेपानीको पहुँच बिस्तारका लागी यो बर्षमा ८ करोड ८८ लाख ४८ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ ।
क्रमागत योजना अन्र्तगत काम अन्तिम चरणमा पुगेका स्वर्गद्दारी, रम्दि र पातालकटेरी जुम्रीकाढाँ खानेपानी योजना यसै बर्ष सकिनेछन । यी योजना सकिए पछि प्रभावित क्षेत्रका ६ सय घरधुरीलाइ खानेपानी सुविधा पुग्ने छ । ठुला खानेपानी तथा सरसफाइ कार्यक्रम अन्र्तगत निर्माणाधिन अवस्थामा रहेको क्वाडिको बिसमुरे खानेपानी योजनाका लागी ५० लाख वजेट बिनियोजन गरिएको थियो ।
खानेपानी गुणस्तर सुधार कार्यक्रमका लागी ६४ लाख रकम छुटाइ काम गएिको छ । त्यस्तै जिल्लाका १ सय ८६ खानेपानी योजनाका लागी १ करोड ९१ लाख २० हजार रुपैयाँ विनियोजन भएको छ ।
यो रकम गत बर्ष असारमा गएको बाढि पहिरोका कारण क्षतिग्रस्त बन्न पुगेका योजनामा खर्च गरिएको हो । यो कार्यक्रममा छुटेका र स्थानिय समुदायस्तरबाट माग भइ आएका अधिकाश पहिरोग्रस्त क्षेत्रका अन्य ६६ वटा योजनाका लागी वजेट माग गरिएको बताइयो । राज्यले एकमुष्ट वजेट दिन नसक्दा लक्ष्य अनुसार योजना सम्पन्न गर्न नसपिएको डिभिजन प्रमुखले दुखेसो पोख्नुभयो ।
एक घर एक खानेपानी धारा
जिल्लामा एक घर एक खानेपानीको अवधारणालाइ निरन्तरता दिइने भएको छ । अघिल्ला आथिक बर्ष तथा आगामी दिनमा सचालन हुने खानेपानी आयोजना अनिबार्य रुपमा निजी धारा जडान गरिने छ ।
निजीधारा जडानले आयोजनाको दिगो ब्यवस्थापन लगायतका विभिन्न आधारभुत कुरामा सहयोग पुग्ने भन्दै कार्यालय यो अबधारणा कार्यान्वयन गर्न लागेको हो । कार्यालयले अव योजना बनाउदा आधारभुत खानेपानी सुबिधाबाट बन्चित जनसँख्यालाइ प्राथमिकामा राखेर काम गर्ने बताएको छ ।
कार्यालयको गत बर्षको तथ्याकँ अनुसार जिल्लामा एक हजार बढि जनसँख्यामा आधारभुतस्तरको खानेपानी सुबिधा पुगेको छ ।
आयोजना सँख्या धेरै र वजेट विनियोजन कम हुने गरेकाले जिल्लामा सन्चालित खानेपानी योजना समय मै सम्पन्न गर्न चुनौती छ ।